Цуутын цагаагч гүү

Унших хугацаа: 4 minutes

Цуутын цагаагч гүү цолмон цоохор унага, далан хоёр ижил сүрэг,дархан хул азаргатайгаа үзэсгэлэнт ногоон хөндийдөө идээшлэн бэлчдэг байжээ.

Гэтэл нэгэн зун үзэсгэлэнт ногоон хөндий,өргөн тал нутагт нь ган гачиг болж өвс ногоо ургасангүй.Тэгэхээр нь цуутын цагаагч гүү далан хоёр ижил сүрэг,дархан хул азаргатайгаа хамт нутгаасаа гарч гурван жилийн газар өвсний шимийг хөөн алсын аянд гарчээ.

Тэгж явсаар тэд өвс ногоо тэгширсэн үзэсгэлэнт нутагт ирцгээв.Тэд тэнд нутаглаж усны сайнаар умдаалж,өвсний сайныг идэж, хужрын сайныг долоон хөөцөлдөн тоглодог байлаа.Гэтэл тэрхүү голын хөвөөн дээр галууны долоон өндөг байсныг сүргийнхэн мэдэлгүй хага гишгэж орхижээ.

Тэр даруй цуутын цагаагч гүү далан хоёр ижил сүрэг,дархан хул азаргандаа ийм нэгэн сануулга өгчээ. ”Одоохон эндээс явцгаая. Бид хүний нутагт дураараа ирж долоон цагаан өндгийг нь гишиглэн хөнөөлөө.

Тиймээс энэ нутгийнхан биднийг одоо дайснаа гэж үзэх болно.Тун удахгүй өглөөний мандах нарнаар шувуун сүрэг ирээд биднийг довтлон хөнөөх болно” гэв. Гэвч ижил сүрэг нь цуутын цагаагч гүүний үгэнд оролгүй бяцхан шувуудыг басамжлан дооглосоор зугаа цэнгэлээ үргэлжлүүлжээ.

Гэтэл маргааш өглөөний ургахын улаан нарнаар үнэхээр шувуун сүрэг ирж цуутын цагаагч гүүний далан хоёр ижил, дархан хул азаргыг нь тоншиж алаад дуусгажээ. Ганц цуутын цагаагч гүү л цолмон цоохор унагатайгаа амь гаран зугтжээ. Гэвч хорсож бухимдсан шувуун сүрэг эх хүү хоёрыг хөнөөх гээд бүслэн довтлохоо зогссонгүй.

Ингэснээр тэдний байлдах сум нь цөөрч зөвхөн нэг талаас нь харван довтлох болов. Хойд талаас нь довтлоход цуутын цагаагч гүү унагаа урд талдаа авч хамгаалав. Өмнө талаас нь довтлоход унагаа хойд талдаа авч хамгаалжээ.

Бухимдаж уурласан шувуун сүрэг дахин газрын доод талаар довтлон харвахад гүү унагаа газрын дээд талд гарган хамгаалав. Чанх дээрээс нь дайран довтлоход унагаа доороо оруулан хамгаалжээ. Ингэсээр шувуун сүрэг ч залхаж ядраад, сум зэвсэг нь ч элэгдэж дуусаад, цуутын цагаагч гүүг унагатай нь хамт орхиод буцжээ.

Цолмон цоохор унагаа эсэн мэнд авч үлдсэн цуутын цагаагч гүү гурван жилийн цаана байгаа нутгийн зүг буцахаар сарын газрыг өдрөөр өдрийн газрыг сараар товчлон явав. Гэтэл нэгэн өдөр цолмон цоохор унага ээжээсээ:

-Ээжээ,ээжээ таны биеэр нэг сарайж сэрийсэн энэ их зүйл чинь юу вэ?  гэж асууж гэнэ.

Цуутын цагаагч гүү хариуд нь:

-Харгана буттай давааг давахад шивээ үзүүртэй өвс л наалдаа биз дээ гэв. Гэтэл унага дахиад л:

-Ээжээ,ээжээ.Таны биеэс оргилж урсаад байгаа улаан улаан юм юу вэ? гэж асуув. Хариуд нь цуутын цагаагч гүү:

-Зостын улаан даваагаар давахад зосонд будагдсан улаан шавар наалдаа биз ээ гэжээ. Хэсэг явж байгаад унага дахиад л:

-Ээжээ,ээжээ товор товор явдалтай тэгшхэн цагаан хөл чинь юунд солбиж гуйваад байгаа юм бэ гэв.

-Хүү минь,газрын хол усны уртад ядраад тэр биз дээ гэв. Ийнхүү явсаар тэд нутгийн захад иржээ. Энэ үеэр цуутын цагаагч гүү шувуун сүргийн довтолгооноос олсон шархаа даахгүй удалгүй нас нөгчих нь гэдгээ ойлгоод сүүлчийн удаа унагандаа захиас үгээ хэлжээ:

-За хүү минь.Ар газраар битгий яваарай шуурга ихтэй учраас чоно эргээд байдаг юм шүү. Өвөр газар унтаж яваарай. Нөмөртэй дулаахан байдаг юм. Айлын үүдээр битгий гараарай. Хүүхэд нохой ээрээд явуулдаггүй юм.Тиймээс араар нь тойрч гараарай. Нүүсэн айлын буурин дээр битгийн хоноглоорой, зүү тэвнэ шорлоод цоо хатгачихаж мэднэ.

Ижил сүрэгтэйгээ явахдаа заавал захад нь идээшилж байгаарай. Харин ус ууж цангаагаа тайлах бол хамгийн түрүүнд орж байгаарай. Адууны сүүлд орвол эзэн нь зодож цохиод хэцүү байдаг юм. Харин дунд орвол дайрч өшиглөж алчих гээд амаргүй. Хүү минь ээжийнхээ булшин дээр гурван жил болоод ирээрэй. Ингэж захиад цуутын цагаагч гүү нас нөгцөжээ.

Цолмон цоохор унага ганцаар үлдээд ээжийнхээ захисныг мартчижээ. Ар газар унтахад нь салхи шуурга дааруулж чоно барьж идчих гээд амаргүй байлаа. Цолмон цоохор унага “Ээжийн минь захисан үг юутай үнэн билээ” хэмээн байн байн уйлсаар өвөр газар амгалан тайван унтаж амардаг болов.

Дараа нь цолмон цоохор унага айлын үүдээр гарч яваад хүүхдэд ноолуулж, нохойд хөөгдөн зүдэрчээ.Үүнээс хойш тэр айлын ар талаар сэмхэн тойрч гардаг болов. Ижил сүргийнхээ өмнө гараад ус уувал хамгийн тунгалаг сэрүүн усыг уух ажээ. Олон адууны сүүлд орж яваад нэг удаа эзэнд нь зодуулж нүдүүлэн золтой л бэртэж гэмтсэнгүй.

Тэгэхээр нь унага нуун нуун уйлсаар сүргийн голд ороод явтал тал талаас нь өшиглөж тийрч алчих гээд амар заяа үзүүлсэнгүй гэнэ. Ингээд унага ээжийнхээ үгийг эргэж нэг санаад ижил сүргийнхээ захад нь гарч үзвэл эзэн хүнд нь зодуулалгүй ижил сүрэгтээ өшиглүүлэлгүй өвсний шинийг идэж ая тааваараа явах болжээ.

Ээжийн минь хэлсэн үг юутай үнэн байж вэ гэж бодсоор унага толгойгоороо тоглож тоосноосоо бусагасаар гурван жилийн нүүр үзэв. Цолмон цоохор унага ачит эхийнхээ булшин дээр очих цаг болсныг мэдээд газрын холыг тэмцэн зүтгэсээр зорин иржээ.

Гэтэл унасан газар нь бал бурам ургасан байлаа. Түүнийг нь идээд нарлан тонгочиж байтал нэгэн мэргэн хөвгүүн тааралджээ. Тэр хүү унаганаас:

-Чи миний хүлэг мөн үү?  Хэмээн асуув.Хариуд нь унага:

-Чи миний эзэн мөн үү? Хэмээн асуужээ.Хүү:

-Би чиний эзэн мөн билээ гэхэд унага:

-Тэгвэл чи намайг барьж ав.Тэгээд би уулыг тал болтол,талыг там болтол бусгая гэв.

Эрэмгий мэргэн хүү хээрийн салхинаас өөр зүйл нуруун дээрээ гаргаж үзээгүй Цолмон цоохор унагыг барьж аваад мөнгөн тоногоор чимэглэв. Тэгээд уулыг тал болтол талыг там болтол бусгасан унагыг номхотгож авав. Ингэж эзэн нь морио таньж морь нь эзнээ таньснаар унага айх аюулгүй амар сайхан амьдрах болжээ.

Холбоотой нийтлэл

• “Simba” Араатны хаан арслан үлгэр унших
• “Хараагдсан Гүнж” хүүхдийн үлгэр
• Өнхрүүш үлгэр
• Шаазгай хүү үлгэр
• Худалдан авалт хийх заавар
• Цэцэгний тухай бүгдийг нэг дороос

Хилэн харын домог үлгэр

Монгол тоглоом